Celijakija ili morbus coeliacus ( MKB-10 K90.0 ) je autoimuna bolest koja se javlja prilikom konzumacije glutena kod genetski predisponiranih osoba. Gluten je protein koji se nalazi u žitaricama poput pšenice, raži, ječma, zobi.
Celijakija je nasledno oboljenje tankog creva koji se karakteriše oštećenjem epitela ćelija i dužim ili trajnim nepodnošenjem glutena.
Gluten podstiče štetne upalne, imunološke i autoimune reakcije u telu obolelog a kao dve glavne podele
gastrointestinalnih poremećaja su:
1. celijakija – totalna intolerancija glutena u 1–2% opšte populacije
2. osetljivost na gluten u 6–10% opšte populacije.
Iz samog naziva da se naslutiti njegova uloga (glue ili lepak). Zahvaljujući svojoj osobini da se ponaša kao lepak, ali i osobini da daje teksturu proizvodu, nalazi široku primenu u prehrambenoj tehnologiji pa čak i u industriji lekova i kozmetici.
Sami lekari su dugo nazivali celijakiju kameleonom u medicini. Nekad ne tako davno usled nedostatka informacija je bilo teško primetiti i dijagnostikovati ovu bolest. Ostala bi skrivena, pa čak i po ispoljavanju kliničkih simptoma koji mogu u zavisnosti od životne dobi biti izrazito raznovrsni.
Sa napretkom medicine i dijagnostike, bolest dvadesetog veka se lako može otkriti
Kliničku sliku karakterišu učestale obilne, prolivaste, svetle stolice, nadutost, slabo razvijena mišićna masa, češće povraćanje, gubitak telesne mase, depresija, anemija…
Postojanje bolesti SE MOŽE otkriti još pri uvođenju obroka sa glutenom u jelovnik bebe te roditelje treba edukovati da prepoznaju simptome ako dođe do dijareje, povraćanja ili odbijanja hrane. Kod odraslih se najčešće posumnja na ovu dijagnozu ukoliko su duži vremenski period prisutne gastrointestinalne tegobe. Međutim ovakvih pacijenata sa jasnom kliničkom slikom je svega 10-15% od ukupnog broja obolelih. To znači da pacijenti nastavljaju da unose gluten, nastavlja se aktivacija imunog sistema i oštećenje pre svega digestivnog sistema ali i ostalih sistema organa.
Najbitnije je da lekar posumnja na celijakiju, a dijagnoza se postavlja laboratorijskim testovima i biopsijom tankog creva. Jedino rešenje i jedini, ali i krajnje jednostavan način lečenja je neunošenje namirnica sa glutenom! Kompletna i rigorozna dijeta bez glutena.
Izvor slika: Unspash
